بر اساس مطالعه جدیدی که سازمان ملل متحد انجام داده است، آفریقا سالانه ۸۹ میلیارد دلار در جریان های مالی غیرقانونی، مانند فرار مالیاتی و سرقت از دست می دهد، که این مبلغ بیش از مقداری است که از کمک های توسعه ای دریافت می کند. این برآورد که در گزارش ۲۴۸ صفحه ای کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (UNCTAD[۱]) منتشر شد، جامع ترین گزارش سازمان ملل برای آفریقا است که حاکی از روند افزایشی در طول زمان بوده و از بیشتر برآوردهای قبلی بالاتر است.

سوالی که باید مطرح شود این است که این پول به کجا می رود و چه کسی اقدام به سرقت می کند؟ چرا کمک های اندکی به آفریقا می شود و با این وجود، ثروت زیادی با استفاده از روش های مشکوکی از قاره خارج می شود؟ آیا نباید این مسئله را توطئه کشورهای غربی با کمک مسئولان و سیاستمداران فاسد خود قاره نامید؟

این گزارش حاکی از آن است که تقریباً نیمی از رقم کل سالانه ۸۸.۶ میلیارد دلار از طریق صادرات کالاهایی مانند طلا، الماس و پلاتین حاصل می شود. برای مثال، در سال ۲۰۱۵، طلا ۷۷ درصد از کل صادرات زیرقیمت به ارزش ۴۰ میلیارد دلار  را تشکیل می دهد.

بر اساس این گزارش، کم نشان دادن ارزش واقعی کالا به مخفی کردن سود تجارت در خارج از کشور کمک کرده و کشورهای در حال توسعه را از ارز محروم می کند و پایه مالیاتی آنها را از بین می برد. احتمالاً روش های زیاد دیگری نیز برای سرقت وجود دارد. حقیقت این است که چنین برنامه هایی توسط حاکمان استعماری پیشین و با کمک مسئولان خود ما در دولت های سراسر قاره ابداع می شود. آنها به قدری خودخواه هستند که دیگر به توده های فقیر آفریقا که در فقر شدیدی در سراسر قاره به سر می برند، اهمیتی نمی دهند. از چه کمکی می توان سخن گفت که من در کشوری زندگی می کنم که بیشترین ذخایر الماس را در جهان دارد، در حالی که چیزی از آن، به مردم نمی رسد؟

این گزارش آفریقا را "یک طلبکار خالص به جهان" می خواند و مشاهدات اقتصاددانان را بازگو می کند که بر اساس آن، این قاره متکی به کمک در واقع صادر کننده خالص سرمایه است. چه شرم آور است که آفریقا چنین توصیف شود. به نظر می رسد دیگر هیچ کس اهمیتی نمی دهد. نخبگان و رهبران ما در آفریقا همه مردم را رها کرده اند و با استعمارگران گذشته ما غذا می خورند. آنها با کسانی تبانی می کنند که بدون ذره ای ترحم و شرمندگی، منابعی را که خداوند به مردم داده است را غارت می کنند.

بسیاری از رهبران ما در این قاره با کمک یکی از این اربابان استعمارگر به قدرت رسیده اند. به همین دلیل، مطیع آنها هستند.

موخیسا کیتویی[۲]، دبیرکل کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل، گفت: "جریانات مالی غیرقانونی چشم انداز آفریقا و مردم آن را از بین می برند. این امر باعث کاهش شفافیت و پاسخگویی و سلب اعتماد به نهادهای آفریقایی می شود. قانون اساسی ملی ما در بسیاری موارد، کپی آن چیزی است که در غرب امپریالیستی/استعمارگر، بدون کنترل و توازن برای مسئول به شمار آوردن این اشرار حکمفرما است. بسیاری از این قوانین به گونه ای نوشته شده اند که مورد پسند مردم نیستند، بلکه از همان اراذل و اوباش سیاسی محافظت می کنند.

جونیور دیویس[۳]، رئیس سیاست و تحقیقات بخش UNCTAD در آفریقا، با استناد به محدودیت های داده های موجود، به خبرگزاری رویترز گفت که این رقم احتمالاً بسیار کمتر از مقدار واقعی است. این تنها ظاهر قضیه است. تنها با در نظر گرفتن کشوری مانند جمهوری دموکراتیک کنگو ([۴]DRC) می توانید منظور من را بفهمید. غارتگری از زمان استقلال کنگو، بدون وقفه، ادامه داشته است. مردم کنگو با تلفیقی از قدرت های امپریالیستی و رهبران محلی که به دنبال تأمین منافع اربابان غربی خود هستند، همیشه تحت خفقان قرار گرفته اند. ظاهراً، از زمانی که ۵۰۰ سال پیش با سفیدپوستان ملاقات کردیم، آفریقا همه چیز را داده است، اما آنها هنوز هم در حال چپاول ما هستند. بدون آفریقا، جهان غرب چه جایگاهی می توانست به دست آورد؟ آنها همه چیز را از ما می گیرند، کاکائو، الوار، پلاتین، طلا، الماس و روغن. بسیاری از این کشورهای غربی هیچ منابعی از خود ندارند و از هر نظر، کاملاً به آفریقا وابسته هستند. با این حال می شنوید که آنها مغرورانه می گویند آفریقا همان جایی است که به آنها نیاز دارد. آفریقا را بیدار کنید و قهوه را بو کنید.

مقابله با جریان های غیرقانونی پول برای سازمان ملل متحد در اولویت است که مجمع عمومی آن، در سال ۲۰۱۸، قطعنامه ای را در این زمینه تصویب کرده است. این گزارش از کشورهای آفریقایی می خواهد که برای ارائه "بحثهای تازه" در مجامع بین المللی، از این گزارش استفاده کنند. با درخواست از همان رهبرانی که مرتکب این جنایات علیه مردم آفریقا شده اند برای نظارت بر عملکرد خودشان، هیچ نتیجه ای حاصل نخواهد شد. این افراد تا مغز استخوان فاسد هستند و با هیچ کلمه ای، نمی توان به بهترین وجه، آنها را توصیف کرد.

در مورد مقصد این ثروت سرقت شده، گزارش UNCTAD کاملاً واضح است که نشان می دهد این ثروت به کشورهای غربی روانه می شود. ظاهراً، اینها همان کشورهایی هستند که وانمود می کنند خیرخواه آفریقا هستند. آنها ما را غارت کرده و سپس درصد کمی از پول غارت شده را به عنوان کمک پس می دهند. لازم است این سیستم به اصطلاح بین المللی، که به اعتقاد من مبتنی بر بی انصافی و کجروی است، مورد بررسی قرار گیرد . کشورهای آفریقایی باید به طور جدی این مسئله را بررسی کنند. ما همچنین باید پرسیدن سوالات سخت را آغاز کنیم و به صورت جدی تری، رهبران خود را  مسئول منابع طبیعی خود بدانیم.

اگر دنیای غرب واقعاً در مورد پایان دادن به فساد در آفریقا جدی است، چرا آنها پول های غیرقانونی را که از آفریقا دزدیده شده اند، برای یافتن پناهگاه های امن در کشورهای خود قبول می کنند؟ چرا آنها این پول ها را به کشور مبدا بر نمی گردانند؟ یا چرا آن رهبران فاسد را هنگام سفر به کشور خود برای لذت بردن از آن پول، دستگیر نمی کنند؟ بحث در مورد مقابله با فساد از دیدگاه غربی کاملا بوی نفاق می دهد. آنها اصلاً صادق نیستند. این تنها یک نمایش صحنه ای است که آنها برای فریب مردم از همه جا بی خبر آفریقا اجرا خواهند کرد.

احزاب مخالف ما در این قاره نیز نقشی سازنده ندارند. به نظر می رسد آنها برای به دست گرفتن قدرت می جنگند و به همان روال نیاکان خود ادامه می دهند و تنها خود، خانواده و دوستان خود را غنی می کنند. این بدان دلیل است که در اکثر مواردی که قدرت تغییر کرده، وضعیت موجود باقی مانده است و هیچ تغییری را نمی بینیم.

دکتر مصطفی میتا[۵]

محقق/ سرپرست بخش آفریقای World News